60 phút gây bất bình

>> Chuyên gia Hội BVTN&MT Việt Nam khảo sát, tư vấn cứu Cây Di sản bị gãy đổ ở đình Kim Quy >> Hà Nội: Hơn 25.000 cây xanh bị gãy, đổ do bão. >> Công an tỉnh Long An vào cuộc điều tra công ty Hưng Nông gây ô nhiễm môi trường >> AstraZeneca thừa nhận vắc xin có thể gây cục máu đông, hàng triệu người Việt đã tiêm có đáng lo? >> Xử phạt Công ty TNHH Một thành viên Phúc Huy Gia Lai gây ô nhiễm môi trường

Khách mời là nam MC Phan Anh khá quen mặt. Tranh biện với Phan Anh, ngoài người dẫn chương trình (host) - nhà báo Tạ Bích Loan của VTV - còn có 4 khách mời khác.

Câu chuyện được đưa ra là cách đây vài tuần Phan Anh đã chia sẻ (share) clip thí nghiệm cá chết ở Vũng Áng (Hà Tĩnh) do kênh VTC thực hiện. Quan điểm của “60 phút mở” được tóm lược như sau: Đây là một clip sai sự thật, vậy Phan Anh chia sẻ vì động cơ gì? Việc làm của anh đã gây tiêu cực cho xã hội.

Không được biết trước kịch bản chi tiết (theo lời Phan Anh), khách mời này đã trở thành người cô đơn giữa trường quay. Phan Anh một mực bảo vệ quan điểm về quyền được bày tỏ ý kiến và “chia sẻ có trách nhiệm” của công dân trong khi phe còn lại liên tục “tấn công” anh. Khi lên sóng VTV, nhiều câu tranh biện của Phan Anh đã bị cắt.

Ở đây, cần chỉ ra thêm 2 vấn đề nữa cho thấy sự thiếu công tâm của nhà đài.

Một là, người dẫn dắt chương trình đã nêu một tiền đề sai khi hỏi Phan Anh: “Sau khi bạn chia sẻ câu chuyện về cá chết - một câu chuyện không chính xác đã bị dư luận phản ứng rất là nhiều…”. Đến nay, chưa ai khẳng định clip thí nghiệm cá chết của VTC là sai sự thật. Còn “bị dư luận phản ứng rất là nhiều”, “dư luận” ở đây là ai? Dư luận trong vụ cá chết nói chung và clip thí nghiệm cá chết nói riêng chia thành nhiều luồng. Có luồng phản ứng và có luồng ủng hộ, cho đó là clip tạo được sức ép cần thiết để hối thúc các cơ quan hữu trách sớm công bố nguyên nhân cá chết. Thế nên, khi chưa rõ luồng nào đông hơn luồng nào mà lại đặt vấn đề võ đoán như trên là không sòng phẳng.

Hai là, người dẫn dắt tiếp tục mượn cớ “dư luận” để nêu thiên kiến: “Điều đáng nói là chưa biết tính xác thực của thí nghiệm nhưng những hình ảnh này vẫn được cư dân mạng chia sẻ một cách rầm rộ khiến dư luận thực sự hoang mang” - host Tạ Bích Loan tuyên bố.

Đổ tội cho người khác bằng lập luận như vậy là quy chụp. Đúng là dư luận có hoang mang thật nhưng là vì cá chết nhiều quá mà không rõ nguyên nhân chứ nào phải hoang mang bởi xem cái clip do Phan Anh chia sẻ?! Lấy một nhóm đối tượng rất chung chung, mơ hồ là “dư luận” để khăng khăng mình đúng và bảo người ta sai là áp đặt vô lối.

Là đài quốc gia, không nên thể hiện sự thiếu khách quan lộ liễu như thế trước hàng chục triệu khán - thính giả. Hay ê-kíp làm chương trình có động cơ gì khác bằng cách cố tình gây sốc chăng?

Lợi ích của xã hội là phép cộng từ lợi ích của các cá nhân. Khi từng cá nhân cảm nhận được thông tin nào đó hữu dụng và quyết định chia sẻ, tức là họ làm lan tỏa lợi ích cho cộng đồng. Trong thế giới mạng, có nhiều nhân vật KOLs (Key Opinion Leaders: những người có quan điểm dẫn dắt số đông), thông tin chia sẻ của họ mang tính định hướng công chúng. Người càng nổi tiếng thì càng có ý thức cao với thông tin chia sẻ của mình, cho nên cái lợi tạo ra cho cộng đồng từ đó chắc chắn nhiều hơn cái hại. Ngay cả thông tin xấu hay tiêu cực mà chính xác, từ nguồn tin có trách nhiệm thì cũng cần được chia sẻ.

Đó chính là quyền được thông tin và được tiếp cận thông tin của công dân, đừng làm ngược lại xu thế ấy!