Bộ Nông nghiệp ra phương án chuyển đổi cây trồng ứng phó với hạn hán

>> Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam (SOS): Đưa thực tiễn ứng phó sự cố tràn dầu vào hội thảo quốc tế >> Siemens Việt Nam và tập đoàn AIT ra mắt SIVACON S8: Thúc đẩy số hóa và định hình tương lai năng lượng Việt Nam >> Khi mùa gặt biến thành mùa khói:Vì sao đốt rơm rạ vẫn kéo dài? >> Phổ biến quy định mới về công tác thi đua, khen thưởng đối với các hội ngành toàn quốc và tổ chức khoa học – công nghệ >> Hội đồng Cây Di sản hoạt động rất tích cực và hiệu quả cao, là tấm gương sáng của VACNE

Hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang phối hợp với các địa phương bị ảnh hưởng hạn hán triển khai nhiều mô hình chuyển đổi cơ cấy cây trồng ngay trong vụ Hè Thu 2016.

Ruộng lúa ở xã Ia Ka, huyện Chư Păh, Gia Lai khô cằn vì hạn hán. (Ảnh: Hoài Nam)

Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), để chuẩn bị cho vụ Hè Thu 2016, các địa phương cần chú ý các giải pháp trước mắt như: các vùng không đủ lượng nước cho sản xuất cần có phương án chuyển từ cơ cấu sản xuất 3 vụ sang 2 vụ, hoặc bố trí dịch chuyển khung thời vụ sản xuất cho phù hợp để tránh hạn; đẩy mạnh chuyển đổi những vùng thiếu nước sang cây trồng cạn ngắn ngày để tăng hiệu quả sản xuất và tiết kiệm nước tưới. Đặc biệt, vùng không có khả năng tưới tiêu thì chuyển đổi mùa vụ hoặc dừng sản xuất để tránh thiệt hại do hạn hán gây ra.

Về lâu dài, c ác địa phương đang sản xuất 3 vụ/năm như Bình Định, Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa cần tính toán hiệu quả sản xuất 3 vụ lúa bấp bênh chuyển đổi sang 2 lúa (vụ Đông Xuân và Hè Thu) an toàn hơn, hiệu quả hơn hoặc chuyển sang 1 hoặc 2 vụ rau, màu… có hiệu quả cao.

Đối với các tỉnh sản xuất 2 vụ lúa/năm như Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên và Bình Định tiếp tục rà soát nguồn nước, kênh tưới để điều chỉnh lịch xuống giống phù hợp với lịch tưới.

Đáng chú ý, các xã, huyện trung du, miền núi sử dụng nguồn nước các hồ đập chứa có dung tích vừa và nhỏ, khả năng sinh thủy đầu nguồn hạn chế thường đủ nước tưới trong vụ Đông Xuân và nước tưới vụ Hè Thu bấp bênh cần nghiên cứu chuyển dịch thời vụ xuống giống muộn hơn và sử dụng giống ngắn ngày để né tránh mưa cuối vụ hoặc chuyển đổi sang cây trồng cạn ngắn ngày có nhu cầu nước ít hơn.

Vụ Hè Thu 2016, Cục Trồng trọt cho rằng các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo bà con kiên quyết sử dụng giống ngắn ngày và cực ngắn ngày, có năng suất, chất lượng khá, cứng cây chống đổ ngã, chú ý bố trí bổ sung giống có khả năng chịu hạn, mặn như TH3-3, TH3-5, PAC807, Nhị ưu 838… Kiên quyết không sử dụng giống dài ngày, không sử dụng thóc thịt làm giống.

Trung tâm Khuyến nông Quốc gia khuyến cáo, các địa phương cần áp dụng các mô hình chuyển đổi cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao mà Trung tâm đã triển khai trong thời gian qua như: mô hình trồng lạc L23 trên đất ruộng chuyển đổi tại Quảng Nam; m ô hình trồng thâm canh ngô lai giống mới tại Bình Định; mô hình trồng rau an toàn tại Ninh Thuận...

Bên cạnh yếu tố thời vụ và cơ cấu giống, vụ H è T hu 2016, các địa phương cần tập trung triển khai n ạo vét các kênh mương, bờ vùng, bờ thửa; gia cố các bờ đập bơm tát, tiến hành kiểm tra và sửa chữa, tu bổ công trình; tổ chức quản lý chặt chẽ nguồn nước, vận hành hợp lý các công trình, điều tiết nước theo từng giai đoạn phù hợp với yêu cầu cây trồng.

Ảnh minh họa: IE

Theo Tổng cục Thủy lợi, tại khu vực Duyên hải Nam Trung bộ, lượng nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp chủ yếu từ các hồ chứa thủy lợi, thủy điện. Hiện tại, một số hồ chứa thủy lợi, thủy điện có dung trữ thấp, không đủ đáp ứng cho cây trồng vụ Đông Xuân 2015-2016 nên đã xảy ra hạn hán tại một số khu vực. Những tháng đầu năm 2016 lượng mưa không đáng kể, lượng nước dự trữ các hồ đập đang xuống ở mức thấp chỉ đạt từ 30 - 60% dung tích thiết kế. Đặc biệt, 3 tỉnh Khánh Hoà, Ninh Thuận và Bình Thuận bị hạn nặng.

Thống kê của Cục Trồng trọt, diện tích canh tác lúa toàn vùng Duyên hải Nam Trung bộ hiện nay khoảng 230.000 ha; trong đó, đất sản xuất 2 vụ lúa khoảng 145.500 ha, đất 3 vụ khoảng 74.500 ha và đất 1 vụ khoảng 10.400 ha. Tổng diện tích không xuống giống Đông Xuân được là 16.423 ha (trong đó nhiều nhất là Bình Thuận 12.717 ha, Ninh Thuận 2.060 ha, Khánh Hoà 1.646 ha) . Tổng diện tích vụ Đông Xuân đã xuống giống đang bị thiệt hại do hạn hán là 10.829 ha ; trong đó , cây lúa 5.790 ha, cây màu 3.388 ha, cây công nghiệp dài ngày 308 ha, cây ăn quả 434 ha, cây khác 909 ha.

Trong khi đó, lượng nước tại các hồ chứa khu vực Duyên hải Nam Trung bộ phục vụ tưới vụ Đông Xuân thiếu hụt nghiêm trọng . Tổng diện tích cây trồng tiếp tục có nguy cơ bị ảnh hưởng của hạn hán trong thời gian tới là trên 40 .000 ha.

C ăn cứ tình hình lượng nước hiện có trong hồ chứa, diễn biến hạn hán trong những năm vừa qua, cho thấy nếu không có lũ tiểu mãn vào tháng 5/2016 thì khả năng, tiểu vùng 2 và 3 có khoảng trên 90 .000 ha lúa màu bị thiếu nước. Đáng chú ý , diện tích khả năng không sản xuất được khoảng trên 30 .000 ha, và 60 .000 ha phải có phương án phòng, chống hạn hán.