Công nghệ lò thế hệ ba, an toàn hơn, hiệu quả hơn

Để đánh giá, lựa chọn được những công nghệ hiện đại đảm bảo an toàn, với sự hỗ trợ của các chuyên gia quốc tế, Bộ Khoa học&Công nghệ giao cho Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam tiến hành nghiên cứu các công nghệ điện hạt nhân trên thế giới, nhất là công nghệ của các đối tác Nga và Nhật Bản, để làm cơ sở cho việc thẩm định công nghệ trong thời gian tới.

Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên mà Chính phủ có kế hoạch mua là của Liên bang Nga, được xem là công nghệ hiện đại nhất của nước này, dùng nước làm lạnh và tải nhiệt dưới áp suất cao, 155 Bar. Loại lò này được cho là thuộc thế hệ ba, thiết kế và xây dựng dựa trên các tiêu chí an toàn của Châu Âu, Hoa Kỳ, và Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế (IAEA).

Nhà thiết kế Rosatom của Nga đã cập nhật tất cả tư vấn của các quốc gia tiên tiến, nhất là tư vấn để tránh nguy cơ lặp lại sự cố ở nhà máy điện hạt nhân Chernobyl (Ukraine) năm 1986. Công nghệ lò phàn ứng của Rosatom, vì thế, được các tổ chức quốc tế như IAEA đánh giá rất cao, cả về mặt thiết kế lẫn an toàn. Công nghệ này đã được kiểm chứng, và được sử dụng không chỉ ở Nga, mà còn được xuất khẩu sang các nước khác như Trung Quốc, Ấn Độ, v.v...

Với thế hệ lò phản ứng mới này, các nhà thiết kế thậm chí còn tính đến nguy cơ máy bay dân dụng đâm vào mà vẫn đảm bảo không để xảy ra phát tán phóng xạ ra môi trường xung quanh và khu dân cư gần đó. Tóm lại, công nghệ của Nga đáp ứng tất cả những tiêu chí an toàn của Liên bang Nga (OPB/88/97), của IAEA (INSAG-75), các nước Âu - Mỹ và các nhà vận hành châu Âu (EU).

Về loại nhà máy điện thứ hai, Nhật Bản có thể chào hàng một trong hai loại lò, lò phản ứng dưới áp suất hoặc lò nước sôi. Với loại lò dùng nước làm lạnh và tải nhiệt dưới áp suất cao, ngoài các tiêu chí an toàn cao, nó sẽ tương tự về mặt công nghệ so với lò của Nga.

Nếu khác, chỉ khác một số chi tiết trong trang bị như bộ bình sinh hơi nằm đứng thay vì nằm ngang chẳng hạn, v.v. Với loại lò dùng nước sôi, thiết kế sẽ khác với loại ở trên vì loại lò này từ khi phân hạch nhiên liệu trong tâm lò cho đến khi sản xuất điện chỉ có hai vòng thay vì ba vòng như loại ở trên.

Vòng đời của một nhà máy điện hạt nhân hiện nay dự kiến là 60 năm. Lò phản ứng thế hệ mới cũng phải có tuổi thọ không dưới 60 năm. Tuổi thọ 60 năm được xem là cao nếu biết một số lò phản ứng hạt nhân thiết kế từ thập niêm 70- 80 của thế kỷ trước và chỉ có tuổi thọ 30 năm nhưng vẫn được phép hoạt động thêm chục năm nữa.

Lý do là các lò này đã được kiểm tra chất lượng thép của thùng lò bằng kỹ thuật phá hủy của neutron. Vì thế, phần lớn các nhà máy điện nguyên tử trên thế giới hiện nay đã hoạt động được trung bình 35 năm mà vẫn được xem là an toàn.

Tóm lại, Việt Nam mua lò của Nga cũng như lò của Nhật Bản theo công nghệ lò nước - nước, loại lò phổ biến hiện nay trên thế giới được nhiều nước sử dụng. Trong khi đó, lò Chernobyl là lò nước - graphite không còn được phát triền ở Nga nữa.