
Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương - Lê Thanh Hải
 
 
 
- Ông có thể đưa ra những bình luận, đánh giá tổng quát nhất về các diễn biến thời tiết ở Việt Nam trong năm qua? 
 
Như chúng ta đã biết, năm 2013 là năm  ghi nhận rất nhiều kỷ lục về thời tiết – những cái chưa từng xảy ra  trước đây. Dễ nhận thấy nhất chính là số lượng các cơn bão. Năm nay có  tới 15 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới, bằng số liệu năm 1964, nhưng  nghiêm trọng hơn năm 1964 ở chỗ có tới 3 cơn bão mạnh: cơn số 10, số 11  và số 14.
 
Ngoài ra, những hiện tượng hiếm gặp  cũng đã xảy ra trong năm 2013 như mưa đá, băng tuyết… Đầu tháng 3/2013, ở  Lào Cai xảy ra mưa đá với những “hạt” đá theo ghi nhận của chúng tôi có  kích thước to bằng cả cái ấm pha chè. Đó là chuyện hiếm gặp.
 
Sau đó, có các đợt mưa, đặc biệt là  đợt mưa do cơn bão cuối cùng gây ra từ 6 tiếng trước khi nó vào bờ đã  gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh từ Bình Định tới Quảng Ngãi với lượng  mưa kỷ lục: 900 – 1000 mm trong khi trước đây kỷ lục chỉ 500 – 600mm.  Các hồ đập ở đây đã ngập nước.
 
Cuối cùng, vào tháng 12 vừa qua lại có  một trận mưa kỷ lục. Trên hệ thống sông Đà, mưa to đến mức từ 100 –  200mm làm cho lũ về hồ thủy điện Sơn La lên tới 5000 m3/s. Vào mùa đông  mà có trận lũ lớn như thế cũng là chuyện hiếm gặp.
 
Cũng vào thời điểm đó, ở Sapa (Lào  Cai), Đồng Văn (Hà Giang) liên tiếp có tuyết mà tuyết rất dày và rơi kéo  dài nhiều ngày. Rõ ràng, thời tiết đã có biến động rất lớn trong năm  2013 vừa qua.
 
- Ông đã nhiều lần giải thích nguyên nhân dẫn tới các biến động trên, nhưng ông có thể phân tích sâu hơn nữa về chuyện này? 
 
Hiện nay, chúng ta đang trong điều  kiện biến đổi khí hậu nên có các dấu hiệu gia tăng những hiện tượng cực  đoan – nghĩa là những hiện tượng trước đây chúng ta ít gặp, giờ gặp  nhiều hơn: Hoặc rất nóng, hoặc rất lạnh.
 
Lấy ví dụ, đợt lạnh giữa tháng 12 vừa  qua là đợt lạnh hiếm gặp, chưa từng có. Tới đây, vào mùa hè, chúng ta  cũng sẽ phải đón nhận những đợt nóng kỷ lục. Không chỉ hạn hán kỷ lục,  lượng mưa cũng sẽ thiết lập kỷ lục mới.
 
Trước đây, khí hậu của Trái đất tương  đối ổn định. Nó là một cỗ máy tương đối ổn định, còn giờ mọi thứ đã biến  động rất nhiều theo hướng tiêu cực. Có năm rất ít bão, có năm xuất hiện  nhiều bão kèm theo những cơn bão rất mạnh như bão Hải Yến vừa qua. Bão  Hải Yến là một trong ba cơn bão mạnh nhất loài người ghi nhận từ trước  đến nay.
 
Ngắn gọn thì trước đây các chu kỳ của  thời tiết khá điều hòa, còn giờ nó biến động rất nhiều do biến đổi khí  hậu. Biến đổi khí hậu đã có những biểu hiện cụ thể với các hiện tượng  cực đoan và các khuynh hướng của khí hậu đang bị giãn cả về 2 phía: lạnh  hơn và nóng hơn.
 
- 2014 sẽ là năm của mưa tuyết, siêu bão hay…? 
 
 2014 sẽ là năm của các siêu bão? 
 
Hiện nay các nhà khoa học đang đưa ra dự báo rằng mặt trời đang hoạt  động yếu đi. Điều này có thể sẽ khiến Trái Đất rơi vào một thời kỳ lạnh  hơn so với trước. Như thế tôi cho là tốt vì nó trung hòa với cái nóng  hơn mà trong 2 – 3 thập kỷ vừa qua chúng ta dự báo.
 
Nhưng tôi muốn nhấn mạnh là chúng ta  nên ở thế sẵn sàng đối phó với các biến động cực đoan của thời tiết, khí  hậu trong năm 2014 này.
 
Có thể năm nay sẽ là năm có nhiều bão, nhiều siêu bão nhất.
 
- Nói như vậy nghĩa là không phải trái đất đang nóng lên? 
 
Nóng lên hay lạnh đi là những dự báo  xa thôi. Theo khuynh hướng chung, trái đất vẫn đang nóng lên còn với các  dự báo gần nhất, mùa đông ở Bắc Bán Cầu năm nay được ghi nhận lạnh hơn  so với các mùa đông trước đây trong khi Nam Bán Cầu đang nắng nóng kỷ  lục.
 
Các nhà khoa học về khí tượng thủy văn  luôn nói rằng trong bối cảnh biến đổi khí hậu như hiện tại, những kinh  nghiệm chúng ta tích lũy là không đủ để chúng ta sử dụng để ứng phó.  Theo tôi, Trái đất sẽ lạnh hơn trong một giai đoạn ngắn như mùa đông năm  nay, nhưng đến mùa hè, mọi chuyện sẽ khác.
 
- Ngoài ra, thời tiết sẽ có diễn biến phức tạp thế nào trong năm 2014 thưa ông? 
 
Theo đánh giá sơ bộ của chúng tôi,  hiện tượng thời tiết El Nino và La Nina cũng chưa hoạt động trong năm  2014. Chúng ta vẫn đang ở trong giai đoạn không El Nino và không La  Nina.
 
Mùa xuân này, ở Bắc Bộ sẽ có nhiều đợt  mưa rào, dông kèm theo mưa đá, tố, lốc. Ở miền Nam, mùa xuân phải đề  phòng nhiều đợt mưa trái mùa kèm theo dông, tố, lốc. Còn vào mùa bão,  người dân cần theo dõi dự báo của chúng tôi trong những tháng tiếp theo.
 
- Những hiện tượng cực đoan hơn, hiếm gặp ở Việt Nam như vòi rồng, bão tuyết… liệu có xuất hiện, thưa ông? 
 
 Tuyết cũng sẽ rơi nhiều hơn trước 
 
Trong tháng 2, tháng 3 có thể có những đợt lạnh gây mưa tuyết ở một số  vùng cao. Sau đó, từ tháng 5 – tháng 8 có thể sẽ có những đợt nắng nóng  kỷ lục ở Bắc Bộ, Trung Bộ với những số liệu kỷ lục chúng tôi chưa từng  quan trắc được.
 
Thông thường khi ngoài Bắc rét đậm, rét hại, Sài Gòn bao giờ cũng lạnh. Năm nay, quy luật đó vẫn sẽ lặp lại.
Tôi nhấn mạnh là vào mùa xuân, các hiện tượng như dông, tố, lốc, mưa đá,  lốc xoáy, vòi rồng có thể xảy ra ở mọi khu vực trên cả nước, đặc biệt ở  các tỉnh Bắc Bộ, Tây Nguyên. Việt Nam sẽ hiếm gặp vòi rồng, nhưng sẽ  hay gặp tố, lốc kèm theo gió mạnh làm tốc mái nhà, sập nhà lụp xụp.
 
- Thời tiết đang ảnh hưởng  rất nhiều tới sự đâm chồi, nảy lộc của đào, mai, quất. Dịp tết nguyên  đán năm nay, thời tiết có gì bất thường không thưa ông? 
 
Tết năm nay, ở miền Bắc tương đối ấm  áp. Điều đó đồng nghĩa với việc thời tiết khá nóng ở miền Nam. Phần rét  đậm, rét hại chỉ tồn tại trước 23/12 âm lịch, còn sau đó, chúng tôi dự  báo thời tiết sẽ “ấm đậm” và kéo dài. Tuy nhiên, sẽ có mưa nhỏ, mưa  phùn. Điều này sẽ tốt cho sự đâm chồi, nảy lộc của hoa đào, hoa mai ở  các tỉnh miền Bắc, nhưng sẽ bất lợi cho các tỉnh miền Nam do trong Nam  sẽ oi, nóng, hoa sẽ nở sớm hơn.